Μαμάδες – δηλητήριο: Η μητέρα σου, ο εχθρός σου…..

Ο μύθος θέλει τη μητρότητα να μοιάζει με ηλιόλουστη μέρα στο πάρκο… Όταν όμως ξεκινά η πραγματικότητα, τα σύννεφα μαζεύονται πυκνά γύρω της. Το βιβλίο «Δύσκολες Μητέρες» της Τέρι Άπτερ χαρτογραφεί τις σκοτεινές περιοχές της μητρότητας: τον ναρκισσισμό, τον φθόνο, τη συναισθηματική απουσία, τον θυμό, την εξουσιαστική αγάπη. Μήπως έχεις μια τέτοια μητέρα μέσα σου;

«Αν δεν έρθεις τώρα αμέσως θα φύγω και θα σε αφήσω». Οι μαμάδες απειλούν. «Θα κλαίω αν δεν έρθεις μαζί μου». Οι μαμάδες ασκούν συναισθηματικό εκβιασμό. «Θα κάνεις αυτό που σου λέω!». Οι μαμάδες ασκούν εξουσία. «Αν έρθεις θα σου αγοράσω παγωτό». Οι μαμάδες δωροδοκούν. «Έλα γρήγορα, ακούω τον λύκο να πλησιάζει». Οι μαμάδες ασκούν τρομοκρατία. Οι μαμάδες καταπιέζουν, χειραγωγούν, εξαπατούν, συγκρίνουν, εξευτελίζουν. Όλες οι μαμάδες; Ενδεχομένως οι περισσότερες, σε στιγμή αδυναμίας, έχουμε ενεργοποιήσει εγκληματικούς μηχανισμούς «δολοφονώντας» τη χαμογελαστή φιγούρα με το φωτοστέφανο που αγαπά χωρίς όρους, χαϊδεύει και παρηγορεί με αιώνια υπομονή, συγχωρεί τα πάντα και δεν φοβάται τους λεκέδες. Οι περισσότερες ωστόσο ελπίζουμε ότι ανήκουμε στην κατηγορία των «good enough mothers», όπως την περιέγραψε ο μεγάλος Βρετανός ψυχαναλυτής και ερευνητής Donald Winnicott στη δεκαετία του 1960: η αρκετά καλή μητέρα είναι αυτή που, παρά τα ελαττώματα, τις αδυναμίες, τα λάθη και τα ξεσπάσματά της, πετυχαίνει να καλύπτει επαρκώς τις βιολογικές και ψυχικές ανάγκες του παιδιού. Αυτή η επάρκεια όμως δεν ορίζει όλες τις μητέρες. Το βιβλίο «Δύσκολες Μητέρες» της Τέρι Άπτερ κωδικοποιεί σε πέντε γενικές κατηγορίες την τοξική μητρότητα. Είναι οι μητέρες που δημιουργούν ανασφαλείς και φοβισμένες προσωπικότητας, παιδιά χειριστικά, μεγαλωμένα πριν την ώρα τους, ψυχικά άδεια και ασταθή. Με τη βοήθεια της σύγχρονης έρευνας πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις, η συγγραφέας ξεδιπλώνει στο βιβλίο της τα μυστικά αυτού του περίπλοκου δεσμού, παρουσιάζοντας τους πέντε βασικούς τύπους μητρότητας που εγγυούνται μια αποτυχημένη συνταγή. Είναι η θυμωμένη μητέρα, η εξουσιαστική μητέρα, η ναρκισσιστική μητέρα, η μητέρα που φθονεί και η συναισθηματικά μη διαθέσιμη μητέρα. «Η μητέρα μου ήταν τόσο βίαιη, που αυτό με στοιχειώνει μέχρι και σήμερα» λέει η συγγραφέας του βιβλίου. «Όταν ανέλυσα επιστημονικά το φαινόμενο, ανακάλυψα ότι οι δύσκολες μητέρες φαίνονταν να έχουν διαφορετικά μοτίβα συμπεριφοράς που όμως όλα οδηγούσαν σε τραυματικά και μακροχρόνια βιώματα στη ζωή ενός παιδιού. Ωστόσο υπάρχει και θετική πλευρά σε αυτές τις εμπειρίες. Μόλις καθορίσετε τον τύπο της δικής σας δύσκολης μητέρας και πάρετε το χρόνο σας να ανακαλύψετε τι πραγματικά συμβαίνει στη σχέση σας μαζί της, τότε μόνο θα μάθετε όχι μόνο πώς να επιζήσετε από αυτό αλλά και πώς να το χειριστείτε, ακόμη και πώς να το στρέψετε υπέρ σας». Έχουμε και λέμε λοιπόν.

Η θυμωμένη μητέρα

Ο θυμός είναι μια εν πολλοίς υγιής αντίδραση. Σε μικρές δόσεις και σε ήπια μορφή μπορεί να βοηθήσει στην οριοθέτηση της συμπεριφοράς ενός παιδιού. Υπάρχουν όμως άνθρωποι που οι εκρήξεις τους δεν γνωρίζουν μέτρο και είναι τόσο συχνές που ο θυμός επισκιάζει τα πάντα μέσα στο σπίτι. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον με διαρκή ξεσπάσματα οργής, είναι σαν να ποτίζονται με ένα βλαπτικό δηλητήριο από το οποίο είναι αδύνατο να μείνουν ανεπηρέαστα. Μερικές φορές γίνονται άνθρωποι προορισμένοι να παραμελούν τις ανάγκες τους, προκειμένου να ευχαριστούν τους άλλους και να γίνονται αποδεκτοί, ενώ σε άλλες περιπτώσεις εξελίσσονται και τα ίδια σε «θυμωμένες προσωπικότητες».

Η εξουσιαστική μητέρα
Η μητέρα που θέλει να κυριαρχεί σε όλους τους τομείς της ζωής του παιδιού της, φτάνοντας στο σημείο να ελέγχει οτιδήποτε το παιδί λέει, σκέφτεται και αισθάνεται, καταλήγει να το «πνίξει». Σε μία υγιή σχέση ο έλεγχος χρησιμοποιείται ώστε ένα παιδί να καθορίσει τις γενικές αξίες της ζωής και να ορίσει συγκεκριμένους κανόνες. Αλλά αυτό προϋποθέτει το παιδί να μην είναι απλώς ακροατής αλλά να αισθάνεται ελεύθερο να παίρνει αποφάσεις που το αφορούν. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με αυταρχικούς γονείς, γίνονται ενήλικες που δεν έχουν εμπιστοσύνη στα θέλω και στις επιλογές τους. Είναι πολύ πιθανόν ένα τέτοιο παιδί να συνηθίσει να λέει ψέματα ώστε να γίνεται αρεστό στη μητέρα του ή να εξελιχθεί σε μια πρόθυμη μαριονέτα της ακόμη και ως ενήλικας.

Η μητέρα-νάρκισσος
Το να μεγαλώνεις με μια μητέρα που αισθάνεται ότι τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τον εαυτό της, μπορεί να σε βάλει σε ένα διαρκή αγώνα επιβεβαίωσης. Η ναρκισσίστρια μητέρα διψά για προσοχή και αισθάνεται ανταγωνιστικά όταν ο προβολέας της «σκηνής» φωτίζει το παιδί της. Συνήθως αδυνατεί να δείξει στοργή και αγνοεί συστηματικά τις ανάγκες του. Αν για παράδειγμα παραπονιέται για πονόλαιμο, του απαντά «πού να είχες το δικό μου πρόβλημα με τους αμυγδαλές, δεν φαντάζεσαι τι πέρασα». Η μητέρα αυτή έχει συνήθως χαμηλή αυτοεκτίμηση και έχει την τάση να είναι μονίμως ανικανοποίητη, όσο και αν το παιδί της προσπαθεί να την ευχαριστήσει, ενώ φοβάται διαρκώς μη διαταράξει τη σχέση του μαζί της.

Η μητέρα που ζηλεύει
Ο έπαινος και η ενθάρρυνση είναι από τα σημαντικότερα στοιχεία του γονεϊκού ρόλου. Τι γίνεται όμως όταν μία μητέρα αισθάνεται ζήλια με την κάθε επιτυχία του παιδιού της; Ακόμη κι αν δεν το εκφράζει με άμεσους τρόπους, η μητέρα που φθονεί ασυνείδητα υποσκάπτει κάθε επιτυχία του με πλάγιους τρόπους. Είτε προσπαθεί να υποβαθμίσει την επιτυχία του «δεν είναι και λόγος να πανηγυρίζεις» είτε τη δέχεται με ενθουσιασμό, αλλά την «πολεμά» μετά με ανεξέλεγκτους τρόπους: «είναι ανάγκη να μας λες κάθε πέντε λεπτά ότι πέρασες την οντισιόν;». Τα παιδιά αυτά μαθαίνουν ότι τα καλά πράγματα στη ζωή πληγώνουν τα άτομα που αγαπούν.

H συναισθηματικά απρόσιτη μητέρα
Τα παιδιά με καταθλιπτικές και συναισθηματικά απρόσιτες μαμάδες μεγαλώνουν αναλαμβάνοντας στη ζωή το ρόλο του παρηγορητή και του προστάτη. Μπορεί να αναπτύξουν ενοχές όποτε αισθάνονται χαρούμενα και να παίρνουν μεγάλο μέρος της ευθύνης επάνω τους για την «απουσία» της μητέρας τους. Πολλά παιδιά που μεγάλωσαν σε τέτοιο περιβάλλον τείνουν να αναλαμβάνουν μια ζωή την ευθύνη για τις ανάγκες των άλλων, αξιολογώντας τες πάντα ως προτεραιότητα, λειτουργούν ως οι «υπεύθυνοι» και οι «ώριμοι» της σχέσης. Σε βάρος βεβαίως της δικής τους ψυχικής ισορροπίας και ευτυχίας.

Διάσημες και ζόρικες

Madonna: Όσο cool κι ακομπλεξάριστη είναι στη δημόσια εικόνα της, άλλο τόσο… δεν είναι με τα παιδιά της, τα οποία αισθάνονται ασφυκτικό τον έλεγχο, τις τιμωρίες και την επιβολή των πεποιθήσεων της επάνω τους.

Kate Moss: Έχει κατηγορηθεί επειδή άφηνε στον ναρκομανή πρώην της, Pete Doherty, το παιδί της ενώ έχει χάσει πολύτιμες στιγμές μαζί της –όπως τα τρίτα της γενέθλια– επειδή ήταν στην αποτοξίνωση.

Courtney Love: Τα ναρκωτικά και η αμέλεια κλόνισαν τη σχέση με την κόρη της, η οποία ήταν 11 χρόνων το 2003, όταν η Courtney συνελήφθη για χρήση και της πήραν την κηδεμονία. Στα 17 της η Frances Bean πήρε περιοριστικά μέτρα εναντίον της μητέρας της, ενώ ουσιαστικά μεγάλωσε με συγγενικά πρόσωπα.

Nancy Aniston: Η Jennifer Aniston είπε γι’ αυτήν: «η μητέρα μου είναι το τελευταίο κομμάτι αρρώστιας στη ζωή μου». Η Nancy, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, έκανε τα πάντα για να επωφεληθεί από τη δημοσιότητα της κόρης της, κουτσομπολεύοντας την σε talk show και βγάζοντας τα προσωπικά της στη φόρα. Η Jennifer μίλησε επίσης για τα άσχημα ξεσπάσματα θυμού της μητέρα της.

Kris Jenner: Η μητέρα των Kardashians είναι μία ρηχή και άπληστη μητέρα που κάνει τα πάντα για να «πουλήσει» τα παιδιά της. Φέρεται ως το άτομο που πίεσε την Kim να βγάλει όλα της τα ρούχα το 2007 για το Playboy, ενώ η χειρότερη από τις φήμες που κυκλοφορούν είναι ότι βρίσκεται πίσω από το sex tape που έκανε την κόρη της –και όλη την οικογένεια– διάσημη.

Πηγή : Like