Τι είναι η τροφική δυσανεξία;

Η τροφική δυσανεξία είναι η παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα τα οποία εμφανίζονται μαζί ή μεμονωμένα κατά τη διάρκεια της πέψης ορισμένων τροφίμων ή ακόμα και μετά την είσοδό τους στον οργανισμό. Η ειδική παθολόγος Αναστασία Μοσχοβάκη μάς δίνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με το τι την προκαλεί και πώς αντιμετωπίζεται.
Τα συμπτώματα
Τα συμπτώματα* της τροφικής δυσανεξίας είναι:
Τυμπανισμός
Κοιλιακός πόνος
Διαταραχές κενώσεων
Εξάνθημα
Ζάλη
Πονοκέφαλος
Εφίδρωση
Λιποθυμία
Δύσπνοια
Κνησμός

Οι πιο κοινές περιπτώσεις δυσανεξίας σε τρόφιμα
Δυσανεξία στις άπεπτες φυτικές ίνες: Παρά το γεγονός ότι τα πλούσια σε άπεπτες φυτικές ίνες τρόφιμα ασκούν ποικίλες προστατευτικές για τον οργανισμό δράσεις (π.χ. προστασία από δυσκοιλιότητα, αντικαρκινική δράση) ορισμένα άτομα παρουσιάζουν δυσανεξία σε  τρόφιμα με υψηλή συγκέντρωση φυτικών ινών. Η πιο συχνή αιτία είναι η σπαστική κολίτιδα.
Δυσανεξία στη λακτόζη: Η λακτόζη είναι ένα σάκχαρο που βρίσκεται στο γάλα και τα περισσότερα γαλακτοκομικά προϊόντα. Για να απορροφηθεί σωστά, πρέπει να λειτουργεί σωστά η λακτάση ένα ένζυμο που υπάρχει στα τοιχώματα του εντέρου και διασπά τη λακτόζη. Δυσανεξία λακτόζης παρουσιάζεται όταν τα επίπεδα λακτάσης είναι χαμηλά.
Δυσανεξία στη γλουτένη: Πρόκειται για δυσανεξία στην γλοιαδίνη, ένα συστατικό της γλουτένης που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, και τη σίκαλη. Η αιτιολογία της νόσου είναι άγνωστη, πιθανολογείται ωστόσο ανοσολογικός μηχανισμός διαφορετικός από την περίπτωση των τροφικών αλλεργιών. Συγκεκριμένα, το ανοσοποιητικό σύστημα δημιουργεί αυτοαντισώματα, τα οποία κινητοποιούνται με τη λήψη γλουτένης και προκαλούν αλλοιώσεις στον βλεννογόνο του λεπτού εντέρου.
Δυσανεξία σε πρόσθετα τροφίμων: Πρόκειται για δυσανεξία σε ορισμένα προϊόντα που προστίθενται στα τρόφιμα για την ενίσχυση της γεύσης, τον χρωματισμό τους ή την αντισηψία. Ενώσεις όπως το όξινο γλουταμινικό νάτριο (MSG), τα νιτρικά άλατα και τα θειώδη συνδέονται με αντιδράσεις που μπορεί να συγχέονται με την τροφική αλλεργία.
Αντιδράσεις αλλεργικού τύπου: Στις αντιδράσεις αλλεργικού τύπου υπάρχει μια γενικευμένη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε ορισμένα συστατικά του τροφίμου, που εκλαμβάνονται ως αλλεργιογόνα.  Η συχνότερη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στην τροφική αλλεργία είναι η παραγωγή ειδικών αντισωμάτων Ε (IgE) έναντι του αλλεργιογόνου συστατικού της τροφής. Ψάρια, οστρακοειδή, ξηροί καρποί,  αυγά, γάλα, σόγια και σιτάρι είναι τα συχνότερα εμπλεκόμενα τρόφιμα.
Προσοχή στις άγνωστες γεύσεις
Η τροφική αλλεργία μπορεί δυνητικά να επηρεάσει άμεσα τη ζωή. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα προβληματικό κατά τα ταξίδια, όταν η πρόσβαση στις ενδεικνυόμενες ιατρικές υπηρεσίες είναι δύσκολη και επιβάλλει την τήρηση ορισμένων γενικών προληπτικών μέτρων – ιδιαίτερα σε άτομα με τάσεις τροφικής αλλεργίας:
Να έχετε στο φαρμακείο φάρμακα πρώτης ανάγκης για τις οξείες αλλεργικές αντιδράσεις. Τα φάρμακα αυτά συνταγογραφούνται ανάλογα με τα ευρήματα της ιατρικής εξέτασης σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
Οι οξείες αλλεργικές αντιδράσεις σε τρόφιμα είναι συχνότερες όταν ο ταξιδιώτης γεύεται τοπικές «σπεσιαλιτέ» ή άγνωστα εξωτικά φαγητά. Έτσι να αποφεύγετε μη γνώριμες γεύσεις κατά τα ταξίδια.
* Εκτός από τις κοινές περιπτώσεις δυσανεξίας, ενίοτε για τα συμπτώματα υπεύθυνο είναι υποκείμενο νόσημα που επηρεάζει έμμεσα την ομαλή πέψη, όπως είναι οι διαταραχές του θυρεοειδούς, τα καρκινώματα, νοσήματα του γαστρεντερικού σωλήνα, ψυχιατρικά προβλήματα κ.ά.